بررسی رفتارهای بهداشتی توده زنبور عسل آذربایجان شرقی در مقابل کنه واروآ

به دلیل اثرات منفی استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با کنه ی واروآ، استفاده از روش های غیر شیمیایی کم خطر مانند تقویت رفتارهای بهداشتی (از جمله تشخیص سلول های آلوده و تخلیه آنها توسط زنبورهای کارگر و رفتار نظافت گری) زنبور عسل علیه کنه واروآ مورد توجه قرار گرفته است. این طرح در راستای سنجش توده زنبورهای عسل استان آذربایجان شرقی از نظر میزان بروز این رفتارها به مورد اجرا گذاشته شد. به همین منظور تعداد50 کلنی زنبور عسل از 5 شهرستان استان (اهر، شبستر، تبریز، مراغه و میانه) به طور تصادفی خریداری و از نقطه نظر میزان جمعیت بالغین و نوزادان، میزان ذخایر عسل و گرده و تعداد شان یکسان سازی گردید. اندازه گیری نظافت گری با استفاده از گذاشتن صفحات آغشته به گریس در کف کندوها، جمع آوری و شمارش کنه های ریزش نموده و اندازه گیری میزان حذف شفیره های مرده با استفاده از فریز کردن تکه شان حاوی شفیره تازه در بسته و شمارش تعداد لاروهای خارج شده توسط زنبورهای کارگر در هر 24 ساعت انجام گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از طرح کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که میانگین نظافت گری کلنی های زنبور عسل استان 04/52 عدد کنه ریزش کرده در عرض 96 ساعت و میانگین درصد حذف شفیره های کلنی های استان در عرض 48 ساعت 84/79 درصد بود. از نظر نظافت گری، کلنی های شهرستان تبریز با میانگین 80/62 عدد کنه در عرض 96 ساعت بالاتر از سایر شهرستان ها قرار داشت و از نظر رفتار حذف شفیره ها کلنی های شهرستان شبستر با میانگین 16/90 درصد در عرض 48 ساعت بالاتر از سایر شهرستان ها قرار داشت. همبستگی ژنتیکی بین دو صفت نظافت گری و حذف شفیره ها 145/0  برآورد گردید. نهایتاً چنین نتیجه گیری شد که کلنی های استان با انجام رفتارهای بهداشتی نظافت گری و حذف شفیره ها توان دفاع از خود در برابر کنه واروآ را دارند و می توان با ایجاد برنامه های اصلاح نژادی میزان این رفتارها را تقویت نمود.